กายภาพบำบัด
กายภาพบำบัด เป็นวิชาชีพสาขาหนึ่งทางการแพทย์แผนปัจจุบัน เกี่ยวข้องกับการบำบัด บรรเทาปํญหาทางร่างกายเกี่ยวกับการเคลื่อนไหว การทรงท่าและอาการที่ไม่พึงประสงค์ทางกายของประชาชน อาทิเช่น ปวดร้าว ชาตามแขนขา ปวดเมื่อย บวม อ่อนแรง เป็นต้น รวมทั้งการส่งเสริม การป้องกันและการฟื้นฟูสุขภาพร่างกาย โดยใช้วิธีการทางการแพทย์และวิทยาศาสตร์ ด้วยการออกกำลังกาย การยืดดัดดึง การใช้เครื่องมือและอุปกรณ์กายภาพบำบัด โดยมีเป้าหมายให้ร่างกายกลับคืนสู่สภาพปกติเดิมหรือใกล้เคียงเดิม และสามารถทำงาน มีกิจวัตรประจำวันได้อย่างเต็มที่
วิธีการทางกายภาพบำบัด จะนำความรู้ทางกายวิภาคศาสตร์ สรีรวิทยา พยาธิวิทยา ชีวกลศาสตร์และเทคนิคการรักษากายภาพบำบัด ได้แก่ การดัด การดึง การยืด การประคบ การนวด การบริหารร่างกาย รวมทั้งการควบคุมจัดท่าทางให้ปกติ ในการบำบัด รักษา แก่ผู้ที่มีปัญหาหรือความผิดปกติทางการเคลื่อนไหวกาย
ขั้นตอนการรับบริการ
1. การสืบค้นข้อมูลและการตรวจร่างกาย
– สอบถามประวัติ การเกิดปัญหาที่ผู้รับบริการมาขอการบำบัดรักษา ประวัติปัจจุบันและอดีตที่จำเป็น
– การตรวจร่างกาย บริเวณที่เป็นและที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนประเมินลักษณะการเคลื่อนไหวและ ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ รวมถึงความสามารถในการปรับเปลี่ยนท่าทางในชีวิตประจำวัน
– การวินิจฉัยทางกายภาพบำบัด คือ การบ่งบอกถึงสาเหตุของปัญหาที่ตรวจพบ ความบกพร่อง ทางกายความด้อยความสามารถและความผิดปกติในการทำงานของส่วนแขนขาหรือลำตัว
2. การวางแผนการรักษา
ให้ความรู้และทำความเข้าใจกับผู้รับบริการถึงปัญหาที่พบพร้อมทั้งเสนอแนวทางการรักษาและ ร่วมกันวางแผนการรักษาเพื่อหาวิธีการรักษาที่เหมาะสมที่สุด
3. การบำบัดรักษา
เทคนิคและวิธีการกายภาพบำบัดมีหลากหลาย นักกายภาพบำบัดจะทำการบำบัดรักษาตามข้อมูลที่ ได้ ตามสภาพเงื่อนไขต่างๆของผู้รับบริการแต่ละราย ให้มีประสิทธิผลดีที่สุด ทั้งนี้อาการหลัง บำบัดรักษาก็ขึ้นอยู่กับปัจจัยและองค์ประกอบหลายอย่างที่แตกต่างกันไปในแต่ละราย
หลักการทางกายภาพบำบัด
– การตระหนักถึงการทรงท่าของร่างกายทุกอิริยาบถอย่างถูกต้อง
– การลดอาการเจ็บ ปวด บวม หรืออักเสบ อันไม่ใช่สาเหตุจากเชื้อโรคหรือการติดเชื้อ
– การบริหารข้อต่อ กล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อต่างๆ เพื่อคงสภาพหรือเพิ่มความยืดหยุ่น
– การออกกำลังกายเพื่อคงสภาพหรือเพิ่มความแข็งแรงและความทนทานของกล้ามเนื้อ เอ็นกล้ามเนื้อ
เอ็นข้อต่อ
รูปแบบวิธีการกายภาพบำบัด
- เครื่องมือและอุปกรณ์ทางกายภาพบำบัด อาทิเช่น เครื่องอัลตราซาวน์ (คลื่นเหนือเสียง)ม
- การดัดดึงและเคลื่อนไหวข้อต่อด้วยมือหรือเครื่องดึงไฟฟ้าเครื่องกระตุ้นไฟฟ้า
- แผ่นประคบร้อนหรือแผ่นประคบเย็น
- การนวดเพื่อการรักษาแบบตะวันตกและแบบตะวันออก
- อุปกรณ์หรือเครื่องมือทางกายภาพบำบัดสำหรับการออกกำลังกาย
- การออกกำลังกายและการฝึกในน้ำ ที่เรียกว่า ธาราบำบัด
- การฝึกเทคนิคเฉพาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาทางระบบประสาท
- การบริหารกายและการออกกำลังกาย เพื่อการรักษา
ปัญหาที่พบบ่อย
- ปวดข้อต่างๆ เช่น กระดูกสันหลังคอ กระดูกสันหลังเอว ข้อไหล่ ข้อเข่า ข้อเท้า
- ภาวะข้อเสื่อม ข้ออักเสบ กระดูกบาง
- ปวดกล้ามเนื้อ เอ็นกล้ามเนื้อ
- ข้อติด เช่น ข้อไหล่ ข้อเข่า
- หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท
- ชามือ ชาเท้า แขน ขาอ่อนแรง
- อัมพฤกษ์ อัมพาต (ครึ่งซีกซ้าย-ขวา หรือ ครึ่งท่อนล่าง)
- กระดูกหัก กล้ามเนื้อหรือเอ็นกล้ามเนื้อ หรือ เอ็นข้อต่อ ฉีกขาด
- หลังการผ่าตัดหัวโจ บริเวณทรวงอก หรือช่องท้อง
- การสูญเสียการทรงตัวขณะนิ่งและ/หรือเคลื่อนไหว
- สมรรถภาพทางกายถดถอยหรือด้อยลงตามวัย
การออกกําลังกายเพื่อการรักษา (Therapeutic exercise)
การออกกําลังกายเพื่อรักษา (Therapeutic exercise) เน้นปัญหาที่ตรวจพบและการทำงานของระบบกล้ามเนื้อและประสาท เพื่อวางแผนรูปแบบการบริหารกายและการออกกำลังกาย ตลอดจนกำหนดวัตถุประสงค์ให้สอดคล้องกับปํญหาในแต่ละราย และใกล้เคียงกับกิจวัตรประจำวัน ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทํางานของร่างกายให้ดีขึ้น
วัตถุประสงค์ของการออกกําลังเพื่อการรักษา (Therapeutic exercise)
- เพื่อเพิ่มมุมของข้อต่อ (range of motion )
- เพื่อเพิ่มความแข็งแรงและความอึดทน (strength and endurance)
- เพื่อเพิ่มความสามารถในการประสานงานของกล้ามเนื้อ (coordination )
- เพื่อการผ่อนคลาย (relaxation)
- เพื่อชะลอการเสื่อมของร่างกาย (delayed degeneration)
- เพื่อกระตุ้นระบบประสาทในการควบคุมร่างกาย (neural motor control)
นักกายภาพบำบัดจะวางแผนและออกรูปแบบท่าทางและความเบาหนักตามวัตถุประสงค์และข้อมูลที่ได้จากการตรวจประเมิน นำมาวิเคราะห์ปัญหาเพื่อวางเป้าหมาย โปรแกรมระยะสั้นและระยะยาว
การบริหารกายและการออกกำลังกาย ผู้ที่มีปัญหาพึงกระทำอย่างสม่ำเสมอตามโปรแกรมที่กำหนดให้ เคร่งครัดต่อตนเองในการปฏิบัติ ซึ่งจะเห็นผลที่ดีขึ้นในช่วงระยะแรก 3 สัปดาห์ ( 9-12 ครั้ง) และต้องกระทำต่อเนื่องไปจนกว่าร่างกายปรับคืนสู่สภาพเดิม ระยะเวลาไม่ต่ำกว่า 3 เดือน ( อย่างน้อย 36 ครั้ง) จึงจะเห็นแนวโน้มที่พัฒนาดีขึ้น ทั้งนี้ขึ้นกับปัจจัยหลายประการของผู้รับบริการแต่ละราย
คลินิกกายภาพบำบัดแม่ปิง ให้การบริการตามมาตรฐานวิชาชีพ ด้วยองค์ความรู้ที่ถูกต้องตามหลักวิชาการและคำนึงถึงสภาพความจริงของผู้รับบริการเป็นรายบุคคล ซึ่งงานบริการกายภาพบำบัดมีทุกหนแห่งตามโรงพยาบาลทั้งรัฐและเอกชน หรือ องค์กร หน่วยงานราชการต่างๆที่ประชาชนสามารถเข้าถึงบริการได้
อย่างไรก็ดี คลินิกกายภาพบำบัด คำนิยมว่า “ เราภูมิใจในคุณภาพที่ดีกว่า ”